Bevochten bestaan
Wie denkt op een avondje Bevochten bestaan van dr. Klaas Tippe over de Strijd om de reformatie van kerk en samenleving
in Staphorst en Rouveen 1560-1700 even te lezen, komt bedrogen uit. Het lukt niet om in zon korte tijd de grote hoeveelheid feiten te verwerken die de geleerde oud-Staphorster in dit boek heeft verzameld. De indrukwekkende literatuurlijst en het notenapparaat laten
zien hoeveel bronnen de samensteller heeft geraadpleegd.
Daaruit is een beeld geschetst van het ontstaan en de verdere ontwikkeling van de beide kerkdorpen Staphorst en Rouveen met hun typische lintbebouwing in het slagenlandschap tussen Hasselt, Nieuwleusen,
Meppel en De Wijk. De indeling in hoofdtekst en kaderteksten zorgt voor een overzichtelijk en prettig leesbaar geheel.
Die beschrijving gaat soms met de nodige voorzichtigheid gepaard. Vooral als het gaat over het schemergebied tussen Rome en Reformatie komen opvallend vaak woorden voor als waarschijnlijk, mogelijk, wellicht en het is niet duidelijk dat.
In lijn met deze ontwikkeling wordt beschreven hoe de Reformatie van kerk en samenleving gestalte heeft gekregen tussen 1560 en 1700. Met name de predikanten Noortbergh. de nadere reformator van Staphorst’ en Reuter, zijn geestverwant in Rouveen (pagina 12) hebben daar een duidelijke stempel op gezet. ‘Zij waren gereformeerde piëtisten. die naast het belang van een zuivere leer ook aandacht vroegen voor de waarde van een Bijbelse levenswandel’ (pagina 54). Om die beide idealen gestalte te kunnen geven, werd er naast de prediking aandacht geschonken aan catechese, huisbezoek en christelijk onderwijs. Ook moest er strijd gevoerd worden tegen rooms-katholieke overblijfselen in leer en leven. Vandaar een ‘bevochten bestaan’.
Naast de kerkelijke ontwikkelingen in en rondom Staphorst en Rouveen is er ook aandacht geschonken aan de politieke godsdienstige en militaire gebeurtenissen in het algemeen.
Zo zien we dat de strijd tussen remonstranten en contraremonstranten ook aan deze contreien niet voorbijgegaan is, evenmin als de burgeroorlog in 1657 tussen Hasselt/Deventer en Zwolle/Kampen. De tweelingdorpen hebben vervolgens zwaar geleden onder de bezetting door de troepen van ‘Bommen Berend’ en de daarmee gepaard gaande strijd tussen 1665 en 1674. Toch kan dankzij het één en ondanks het ander gezegd worden dat rond 1700 er sprake mocht zijn van een redelijk stabiel, geordend kerkelijk leven ‘onder het teken van de regenboog’(pagina 142).
Hoe ging het toen verder? Eén ding is zeker: de vele ontwikkelingen en veranderingen daarna hebben ervoor gezorgd dat het beeld van toen niet meer een-op-een correspondeert met de situatie van nu. De schrijver van dit boek zal zich hopelijk dan ook gedrongen voelen de vervolggeschiedenis aan de vergetelheid te ontrukken.
