Desiderius Erasmus
Door Paul H.A.M. Abels in Tijdschrift voor Nederlandse Kerkgeschiedenis op 06-02-2020
De in Gouda gevestigde hogeschool De Driestar heeft zich in de afgelopen halve eeuw ontwikkeld tot het belangrijkste onderwijscentrum voor de achterban van de gereformeerde gemeenten in Nederland in hun vele gedaanten. Deze orthodox-gereformeerde signatuur leidt niet tot een volledige naarbinnengekeerdheid. De school zoekt steeds nadrukkelijker ook de interactie met de omringende samenleving en stimuleert daarbij ook de zelfreflectie. Een fraai voorbeeld daar van vormen een in mei 2016 gehouden symposium en deze bijbehorende publicatie over de betekenis van Desiderius Erasmus als christelijk pedagoog.
De ster van Erasmus straalde in deze kring zeker niet zo sterk als daarbuiten, omdat men moeite had met zijn optimistische mensbeeld en ‘roomse’ klankkleur. Toch blijkt zijn invloed ook in gereformeerde kring veel groter te zijn geweest dan altijd is aangenomen, zo wordt in deze bundel overtuigend aangetoond. Zelfs de zogeheten ‘oudvaders’, oude schrijvers van stichtelijke werken die tot op de dag van vandaag gelezen en herlezen worden door gelovigen, blijken onmiskenbaar beïnvloed te zijn geweest door de pedagogische denkbeelden van deze grote Goudse Rotterdammer.
Redacteur Tom Hage, in het dagelijks leven werkzaam als docent cultuur en maatschappij op de Driestar, is erin geslaagd een keur aan vooraanstaande Erasmuskenners te strikken voor een bijdrage. Hans Trapman portretteert Erasmus als Bijbels humanist, August
den Hollander schetst de invloed van Erasmus op Bijbelvertalingen, Ad Tervoort gaat in op Erasmus en de Latijnse School in Gouda
en Cornelis de Niet onderzoekt de invloed van Erasmus op Voetius. Ook de meer op de pedagogie toegespitste artikelen kennen een grote variatie in tijden en thema’s. Hans van Crombrugge beschrijft de opvattingen van Erasmus over opvoeding, vorming en onderwijs. Verder legt Leendert Groenendijk legt Erasmus’ invloed op zeventiende-eeuwse gereformeerde moralisten bloot en bekijkt Johan Exalto hoe Nederlandse pedagogen oordeelden over Erasmus’ ideeën over opvoeding. Aan het slot worden de opvattingen over tolerantie bij Erasmus gespiegeld aan enkele meer eigentijdse auteurs en opvattingen in bijdragen van Stijn Latré (over Rawls en Taylor) en H.E.S. Woldring.