Het wonder van het Westland

We leren Ko van Dijk kennen, zoals hij geleefd heeft. Eerst als puur vrijzinnig en remonstrants mens en predikant in het Brabantse, wel met de gaven van het woord. Dat is een centraal gegeven, dat als een gouden draad door heel zijn leven heeft gelopen. Fijngevoelig beschrijft ds. Van Kooten de bekering van ds. Jac. van Dijk, ook zijn geestelijke strijd. Veel dingen gebeurden er in het leven van ds. Van Dijk, nadat hij vanuit Zaltbommel het beroep naar 's-Gravenzande had aangenomen en inmiddels getrouwd was met zijn veel oudere buurmeisje van vroeger, die schuldloos gescheiden was van de muziek-virtuoos Eduard Flipse uit Wissenkerke (niet Wissekerke, ds. Van Kooten!). Ze had een zoontje, Kees Flipse, uit dat huwelijk en samen met Ko van Dijk kreeg Loes Snel een dochtertje, de kleine Loes, op wie de predikant dol was. Hun gezin bestond dus uit vier mensen. Op een keer las Ds. van Dijk uit de Keurstoffen van ds. Smytegelt 'Vergadert u geen schatten op de aarde' (Matth. 6 : 19). Dat sloeg in als de bliksem op de aarde. De Christus der Schriften werd aan zijn ziel geopenbaard. Een radicale omzetting vond plaats. Hij raakte zijn predikantschap in de Vrijzinnige gemeente van 's-Gravenzande kwijt. Hij was zichzelf een raadsel, maar al gauw raakte een en ander bekend in het naburige Westlandse dorp Monster. Hij mocht hier en daar weer preken en Catharina van Antwerpen, een gekende des Heeren uit Monster, adviseerde de kerkenraad van Monster om ds. Jac. van Dijk te beroepen. Dit gebeurden. Zo kwam hij daar als rechtzinnig predikant. Hij kwam in het SGP-hoofdbestuur terecht, hield tijdredes en was een veelgevraagd spreker. Putten beriep hem. Hij moest het aannemen, maar stond er amper een jaar. Daar was hij voor velen zeg maar te zwaar op de hand. Hij vond het er geen mooie tijd. Wel ontving hij er geestelijk onderwijs van mevr. Evers-van Meerveld. Dat was een lichtpuntje in die zware tijd. Er was kritiek op Van Dijks prediking. Hij stond in Putten gelijktijdig met de predikanten G. boer en L. Kieviet. Hij nam het beroep naar Gameren aan. In de Bommelerwaard werd hij wel 'de zwarte paus' genoemd. Hij stond er van 1948-1953. Later ontstond er met ds. I. Kievit een controverse en in de SGP ging het met ds. Van Dijk ook niet goed, toen er meningsverschillen kwamen, zelfs met zijn grote geestelijke vriend, ds. P. Zandt. Dit alles leidde er toe dat hij uit het Hoofdbestuur werd gezet en ook geroyeerd werd als lid van de SGP. Van 1953-1960 stond ds. Van Dijk in Garderen, waar hij een mooie tijd heeft meegemaakt. Hij zei nogal eens dat hij woonde in het land van de Gadarenen. De toch wel ietwat wispelturige ds. Van Dijk kon niet meer zo gauw ergens weggaan, daar men in de nieuwe reglementen van de Hervormde Kerk uit 1951 had bepaald dat een predikant pas na vier jaar weer mocht worden beroepen. Dat gaf op zich meer stabiliteit. Van Dijk was een aanhanger van hetgeen ds. J.P. Paauwe had geleerd. Ook met ds. J.T. Doornenbal van Oene had hij goede contacten. Beiden schreven bijdragen in het Veluws Kerkblad. Van 1960-1965 was Nijkerk de standplaats van ds. Van Dijk. Daarna ging hij verder als leraar Godsdienst aan een Scholengemeenschap in Den Haag. Toch bleef het gemeentewerk hem trekken. Opnieuw kwam hij in Monster terecht. Achteraf bezien zijn laatste gemeenten. (1969-1973). Daarna verhuisde hij naar Velp, want hij had weer een betrekking als leraar Godsdienst aanvaard, nu aan een Christelijke School voor voortgezet onderwijs in Zutphen. Van Dijk had grote voorliefde voor orgelmuziek. Met name met Feike Asma had hij een band. Zijn vrouw, afkomstig uit de muziekwereld, kon mooi zingen. Veel trad hij op voor de radio, bij de zogenaamde Alledag-kerk. Ook publiceerde hij een mooi dagboek 'Uw vreugde tegemoet'. Eén herinnering aan ds. Van Dijk bij zo'n Alledag-kerkdienst in Amsterdam wil ik u nog doorgeven. Het was Oudjaarsdag. Van Dijk begon: 'Overal ruik je die bekende oliebollenlucht. De dichter van Psalm 102 verwoordt het heel treffend: ''k Ben in mijn ellend' vergeten mijn gewoner spijze 't eten.' Je hoorde het gelach in de kerk opklinken. Dat was Van Dijk: origineel, bewogen, recht op de man af. Maar...altijd weer heenwijzend naar zijn Heere en God. Op zijn grafsteen te Velp staat dan ook: 'Hij predikte hen Jezus'. Dat was de intentie van zijn spreken! Totaal onverwacht overleed ds. Van Dijk op 4 april 1984, in de leeftijd van 71 jaar. Zijn vrouw is 92 jaar mogen worden. Veel is er nog te zeggen, maar ik adviseer u: koop dit prachtige boek met een lelijke omslag (er zijn veel fraaiere foto's van ds. Van Dijk) en een gouden inhoud, mede dankzij de scribent ds. M. van Kooten! (7 september 2016).