Jong en depressief

De auteur zet uiteen wat een depressie is en waarom ook jongeren aan een depressie kunnen lijden. Maar ook hoe we hen door de depressie heen kunnen helpen. De belangrijkste signalen van een depressie zijn: een sombere stemming, negatief zelfbeeld en verlies aan belangstelling voor de omgeving. Overige signalen kunnen zijn: snel geïrriteerd raken, extreme stemmingswisselingen, overmatig eten en slapen of juist slapeloosheid en een afkeer van voedsel hebben, gebrek aan concentratie en lichamelijke klachten als hoofdpijn, duizeligheid, een drukkend gevoel op de borst, maagpijn en hartkloppingen. Ook kunnen heftige schuldgevoelens en het uitvergroten van eigen fouten of tekortkomingen een alarmsignaal zijn. Om het beeld van een depressie bij jongeren volledig te maken, beschrijft de auteur de samenhang die er kan zijn met andere psychische problemen. In dit verband worden het gebruik van alcohol en drugs, (sociale) angst, anorexia nervosa, dwanghandelingen, het beschadigen van het eigen lichaam of het hebben van een doodswens genoemd. Hoe ontstaat een depressie? Hoe ontstaat een depressie bij jongeren? Zes factoren spelen een rol: genetische, lichamelijke en biologische factoren, moeite met volwassen worden, onveilige hechting, slechte sfeer in het gezin, spanningen. Ook het christelijk geloof komt aan de orde in dit rijtje. Dr. Stolk: “Het christelijk geloof maakt niet depressief. Een depressie kan wel het zicht op Christus vervormen of belemmeren. Dat is voor een gelovige zo ingrijpend, dat zijn of haar depressie kan verergeren.” (blz. 55). Een depressie begrijpen en ermee omgaan vraagt veel van de naaste omgeving. Onvoorwaardelijke liefde en acceptatie door de ouders staat voorop. Een aantal praktische tips: maak samen een dagprogramma, help de jongere op tijd op te staan en naar bed te gaan, probeer hem contact te laten houden met (school)vrienden of vriendinnen. Bid voor en als het kan met de depressieve jongere. Accepteer, zorg voor een veilig nest, maar stel ook grenzen. Het is voor ouders raadzaam hulp en steun te zoeken bij een aantal vertrouwde mensen in de naaste omgeving. De auteur bespreekt therapievormen die toegepast kunnen worden ter bestrijding van een depressie. Ouders zijn een belangrijke partner in de behandeling van een depressie. In bepaalde gevallen zijn medicijnen nodig, soms kan eerst worden gestart met (gedrags)therapie. Soms is een combinatie van beiden nodig. Het inschakelen van hulp start altijd met een afspraak op korte termijn bij de huisarts. Perspectief bieden Depressie en zelfdoding komt aan de orde in het op één na laatste hoofdstuk. Wat zijn de risicofactoren? Welke signalen wijzen op gedachten aan zelfdoding? Als laatste behandelt de auteur de vraag of een depressie is te voorkomen. Hier volgt zowel een ‘nee’ als een ‘ja, tot op zeker hoogte wel’ op van de auteur. De belangrijkste vorm van preventie van psychische problemen noemt de auteur een goede opvoeding. Wat is een goede opvoeding? Wat zijn de kenmerken van deze pedagogische hygiëne? De auteur noemt er zes: een gefundeerd opvoeden vanuit het gegeven dat ons kind een schepsel van God is. Een kind is een geschenk. Zou je met een geschenk van God niet zorgvuldig omgaan? De andere kenmerken zijn: respectvol opvoeden, leren omgaan met problemen in het leven, opvoeden in vertrouwen, leren omgaan met stress, voorbereiden op zelfstandigheid en perspectief bieden. De toonzetting van het boek is warm en invoelend. ‘Jong & depressief’ moet echt elke ouder, opvoeder en jeugdwerker gelezen hebben! Dr. Joop Stolk is emeritus hoofddocent Orthopedagogiek aan de Vrije Universiteit te Amsterdam.