Religieuze gevoelens
Het ging Edwards om het heil van zielen. In de tijd van de Great Awakening, een geestelijke opwekking in de jaren 1740-1745, gebeurden er opmerkelijke dingen. Velen kwamen tot bekering, Gods kinderen werden verlevendigd, predikanten werden gedrongen om het Woord met grote ernst te verkondigen. Edwards zag daarin een opmerkelijk werk van God en onrechtvaardige kritiek op de geestelijke opwekking van zijn dagen weerlegde hij. Maar hij zag ook dat de geestelijke opwekking niet altijd een zuiver karakter droeg. Het was niet alles goud wat er blonk. Er waren mensen die op alle godsdienstige gevoelens een kenmerk van echtheid drukten. In reactie hierop werd door anderen het gevoel juist als verkeerd gezien. Met als gevolg een benadrukken van wat we zouden noemen een conclusie- of verstandsgeloof.
Edwards wilde hierin onderwijzen vanuit Gods Woord. Op een indrukwekkende wijze laat hij bladzijde voor bladzijde de Bijbel spreken. Hij maakt duidelijk dat het werk van de Heilige Geest altijd bevindelijk van karakter is. In de wedergeboorte wordt het verstand verlicht en de liefde Gods in het hart uitgestort. Daarom zal bekering en geloof altijd samengaan met geestelijke gevoelens. Dit beschrijft hij in het eerste deel over ‘De aard van de gevoelens en hun belang in het geestelijke leven’.
In deel 2 krijgt dit een vervolg, waarbij hij op een scherpe manier duidelijk maakt dat alle geestelijke gevoelens nog geen bewijs zijn van genade. Boven dit deel staat ‘Kenmerken die niet kunnen bewijzen of godsdienstige gevoelens voortkomen uit genade’.
In deel 3, het grootste deel van het boek, gaat het over ‘Kenmerken van ware genade en geheiligde gevoelens’. Het werk van de Heilige Geest kenmerkt zich door de geestelijke vrucht. Sterke nadruk wordt daarbij gelegd op de praktijk van het christelijke leven. Een citaat om een indruk te krijgen van het onderwijs en de stijl van Edwards: ‘Als God in het hart woont en daarmee verenigd is, zal Hij laten zien dat Hij God is door de uitwerking van Zijn werk. Christus is niet in het hart van een gelovige als in een graf, of als een dode Zaligmaker Die niets doet. Maar Hij is daar als in Zijn tempel, en als Een Die leeft na dood te zijn geweest. Want in het hart waar Christus zaligmakend verkeert, daar leeft Hij en doet Hij Zichzelf gelden naar de kracht van dat eindeloze leven dat Hij bij Zijn opstanding ontvangen heeft. Dus iedere gelovige die het onderwerp is van de verdiensten van Christus’ lijden, leert de kracht van Zijn opstanding kennen en zal die ervaren. De Geest van Christus, Die de directe bron van genade in het hart is, is enkel leven, kracht en werkzaamheid. Daarom hebben zaligmakende gevoelens, hoewel ze veelal minder rumoer en vertoning maken dan andere, een geheime vastigheid, leven en kracht in zich. Daardoor grijpen ze het hart en nemen het in bezit. Hierdoor vormen de heilige gevoelens een besturende kracht in de loop van een mensenleven’.
Edwards leert ons op grond van Gods Woord het gevaar van verkeerde geestelijke gevoelens en de rijkdom van zuivere geestelijke gevoelens. Daarin ligt de blijvende betekenis van dit uitvoerige theologische werk. Het is een actueel boek vanwege de geestelijke vragen die behandeld worden en zeker ook gelet op onze tijd waarin het gevoel en de ervaring dikwijls voorop lijken te gaan. Verder verdienen de uitgever en de vertaler een compliment.
