Zoeken en zeker vinden

Hij heeft gekozen voor de vorm van een verhaal waar, verweven in het verhaal, alle vragen en antwoorden van de Catechismus de
revue passeren. Destijds – en dat is inmiddels al meer dan twintig jaar geleden – verscheen deze uitgave in drie delen in eigen beheer. Nu heeft uitgeverij De Banier een heruitgave van de drie delen in één band verzorgd.

Historisch gezien is het zo dat de catecheet de vragen stelt en de leerling die beantwoordt. Timmermans laat in zijn boeken over de Heidelbergse Catechismus een jonge christen, die zoekend is, aan een oudere christen vragen stellen en die worden dan door de oudere christen beantwoord. Gezien de vorm waarin hij de toelichting op de Heidelbergse Catechismus heeft gegoten, heeft deze keuze geen toelichting nodig.

Het verhaal dat Timmermans vertelt, speelt zich af aan de vooravond van de dertigjarige oorlog in het Duitsland van de zeventiende eeuw. In het boek Wat zoekt gij? maken we kennis met Johan von Breitenfeld, de oudste zoon van de protestantse smid Werner von Breitenfeld. Hij is een jongen die worstelt met de vraag hoe hij vrede kan krijgen met God. Johan sluit vriendschap met de stadskoerier van Worms. Deze stad probeert de steden te bewegen tot een stedenbond tegen de machts- en godsdienstpolitiek van de keizer. 

Voor Johan worden de vragen met betrekking tot het geloof nog dringender als hij met Machteld verkering krijgt, een lief meisje maar wel van rooms-katholieke huize. In het tweede deel Wie zoekt zal vinden lezen we hoe Johan en Karl metterdaad naar Denemarken op reis gaan om daar steun voor de stedenbond te zoeken. Het derde deel draagt als titel Het geloof behouden.
We lezen hier van de verdere belevenissen van Johan von Breitenfeld. In dit deel wordt beschreven hoe hij met de van huis uit rooms katholieke Machteld trouwt.

Timmermans beschrijft in deze trilogie hoe de protestants opgevoede Johan door Gods genade werkelijk van harte een protestant werd. In het derde deel komt naar voren hoe in het strijdgewoel van de dertigjarige oorlog die in de eerste helft van de zeventiende eeuw in Duitsland woedde en gelijktijdig met onze tachtigjarige oorlog werd afgesloten, Johans geloof tot verdieping komt. 

Evenals bij de verschijning van de drie afzonderlijke delen ruim twintig jaar geleden wil ik mijn blijdschap uitspreken over dit originele concept om aandacht te vragen voor de Heidelbergse Catechismus. Het resultaat is een spannend jeugdboek met een echte boodschap. Ik spreek de wens uit dat deze boeken hun weg vinden. Juist ook voor hen die niet zo snel strikt theologische lectuur lezen, en dan denk ik ook aan ouderen, is deze uitgave zeer de moeite waard.

Destijds gaf de auteur aan dat zijn diepste wens is dat mensen door het lezen van de boeken die hij schreef, mogen leren weten wat het is om een hart te hebben dat brandt van verlangen naar de gemeenschap met de levende God. De Heidelbergse Catechismus is één van de belijdenisgeschriften die de verschillende delen van de gereformeerde
gezindte met elkaar verbindt. De auteur wees er destijds erop dat de gereformeerde gezindte in verwarring wordt gebracht doordat leidslieden voortdurend vraagtekens plaatsen bij dingen die volkomen zekerheid behoren te hebben. Hij bracht ook naar voren dat de verwarring niet minder wordt bevorderd als onderlinge accentverschillen breed worden uitgemeten. Hij citeerde toen wijlen ds. A. Vergunst die stelde: ‘Laten wij in hoofdzaken één zijn en in bijzaken verdraagzaam.’

In al deze dingen kan ik de auteur nog altijd helemaal bijvallen. Ze zijn nu haast nog meer van toepassing dan twintig jaar geleden. Gelukkig is er de wetenschap dat Christus Zelf Zijn kerk in stand houdt. Dat geeft troost in leven en sterven.